Bili smo u svinjskom Sremu, gde priroda grli istoriju (VIDEO)

Skriveni dragulji u opštini Pećinci: Svinjarska koleba, Aksentijev kućerak, Obedska bara, Kupinik i još sto čuda koja čekaju da ih posetite.

E, u tom južnom delu duh nekadašnjih paora ovog dela Srema, oko Pećinaca, i dan-danas je živ i autentičan. Ušuškanu u Donjem Sremu, ovu opštinu čini 15 sela i to na samo 25 kilometara udaljenosti od Beograda.

Neka mesta poput Kupinova, ispričaće vam meštani, ponose se svedočanstvom o postojanju nekadašnje, poslednje srpske prestonice još u XIV veku. Osim istorijskih činjenica koje ćete čuti ovde možete toliko toga i videti: od toga kako se nekada živelo, u kakvim kućama se boravilo, do toga kako izgleda svinjarska koleba, kako se ovde arhaično kaže, ali i srednjovekovno utvrđenje Kupinik i Obedska bara – najstarije zaštićeno prirodno dobro u Evropi, a drugo u svetu posle Jeloustouna. Ima toliko toga.

Da krenemo redom, turističkom rutom kroz "Predeo gde priroda grli istoriju", sa severa ka jugu opštine. 

Tarana iz svinjarske kolebe

Put nas najpre vodi u selo Donji Tovarnik, koje se nalazi na 12 kilometara od opštinskog središta – Pećinaca. Tu se u dvorištu Lovačke kuće nalazi replika tradicionalne svinjarske kolibe (kolebe). U prošlosti su domaćinstva koja su imala više svinja a nedovoljno muških glava uzimala svinjara da vodi računa o njima. Svinjar se pogađao od Đurđevdana do Đurđevdana i on je sve vreme boravio u šumi sa svinjama. Za njega je u šumi podizana koliba u kojoj je noćevao i tražio zaklon od nevremena. Kolibe su građene od drveta, kolja i pruća, malterisane blatom i plevom, a pokrivali su ih slamom ili trskom. 

Da se nekad dobro jelo – baš, svedoči i jelovnik svinjara koji je, osim svinjarske tarane (testenine dinstane na masti i luku dok ne omekša), uključivao i kačamak, paprikaš od pečurki, riblju čorbu, specijalitete od ulovljene divljači, ali i roštilj od mesa sremskih sorti svinja, koje po tradicionalnoj recepturi i danas pripremaju lovci u ovoj kolebi, od čijeg mirisa samo ide voda na usta.

Izvor: Profimedia/Shutterstock

Foto: Promo

Ima jedan kućerak u Sremu

Žurimo prema sledećoj stanici – selu Ogar (udaljenom 3 km od Donjeg Tovarnika), čuvenom po najstarijoj očuvanoj seoskoj kući u Sremu – Aksentijevom kućerku, koji je danas zaštićeno kulturno dobro od izuzetnog značaja. Tu u Šumskoj ulici na broju 29 ova bogata seljačka kuća iz XVIII veka, sagrađena od hrastovih greda, pletera (pruća, blata, pleve, slame), pokrivena biber crepom, s raskošnim uličnim zabatom, svedoči o prošlim vremenima i kazuje divnu porodičnu priču.

Aksentijev kućerak, nazvan po njenom poslednjem ukućaninu iz porodice Stojšić koji je tu živeo do 1980. godine, ima zemljane podove, autentično otvoreno ognjište i originalan nameštaj, a lepo uređeno dvorište koristi se za predah i uživanje gostiju, zabavu mališana i mnoge kulturne događaje.

"Aksentije je bio poslednji iz bogate kuće vrednih domaćina koji su se bavili uzgojem svinja", objašnjava Ljubica Bošković, direktorka Turističke organizacije opštine Pećinci i dodaje da je bio bećar široke ruke, koji je novac trošio nemilice onda kada ga je imao. Voleo je kafane, lepe žene i boemski život, ali svoju porodičnu kuću nije prodao, već ju je sačuvao na ponos opštine Pećinci, ali i celog Srema.

Danas je Aksentijev kućerak nezaobilazni turistički lokalitet opštine Pećinci. Posetioci su oduševljeni arhitekturom ove kuće, ispred koje se nalazi travnato dvorište s negovanim cvećem, učionica na otvorenom, dečje igralište, đeram, teren za mali fudbal, ali i mogućnost zabave za decu kroz igru loptama krpenjačama, "zidanje" čardaka od čokanja i igra vruće-hladno s velikim slagalicama.  

Kada čujete melodiju i reči čuvene tamburaške pesme "Ima jedan kućerak u Sremu", setite se opštine Pećinci, Ogara i Aksentija jer ona možda peva upravo o ovom kućerku i ljudima koji su živeli u njemu.

Ptičji еldorado

Puni utisaka krećemo ka Specijalnom rezervatu prirode Obedskа barа, kod sela Obrež (oko osam kilometara udaljenog od Ogara).

Nekada čuveni ornitološki rezervat, ovaj močvarno-šumski kompleks koji se prostire na nešto manje od 10.000 hektara, nalazi se tik uz reku Savu u južnom Sremu. Bara je ostatak meandra starog korita reke Save, čiji glavni tok danas teče južnije. Karakteriše je izuzetno bogatstvo biološke raznovrsnosti, a osim stoletnih šuma hrasta lužnjaka, može da se pohvali i kolonijama ptica močvarica i brojnim prirodnim retkostima. Prva naučna ornitološka istraživanja sprovedena su upravo u Obedskoj bari. Ceo kompleks čini splet bara, mrtvaja, močvara, vlažnih livada i šuma, pa ju je daleke 1874. godine austrougarski dvor proglasio carskim lovištem.

Neke od najznačajnijih i najzanimljivijih endemskih vrsta koje ovde možete videti јеsu testerica, beli i žuti lokvanj, aldrovanda, barska paprat, močvarna orhideja, idirot, barski petolist, banatski različak... Zanimljivo je da se u Obedskoj bari može naći i oko 180 vrsta gljiva, 50 vrsta mahovina i čak 500 vrsta viših biljaka.

Obedska bara je odlično mesto i za posmatranje ptica. Do  jeseni, pre nego što krenu na jug, brojnost i raznovrsnost ornitofaune prirodna je retkost, što Obedsku baru svrstava u najgušće naseljena područja močvarnim pticama. One se svrstavaju u 226 vrsta, istraženih, od čega su značajne kolonije čaplji i vranaca.

Pored ptica, Obedska bara je dom i za 50 vrsta sisara, 13 vrsta vodozemaca, 11 vrsta gmizavaca, 16 vrsta riba i 34 vrste insekata.

Lični doživljaj rezervata kroz lepotu i očuvanost prirodnih staništa, bogatstvo šumskih ekosistema, doživljaj vožnje katamaranom, šetnja prašumom, zvukovi ptica, pravi je šumski velnes.

Izvor: Profimedia/Shutterstock

Foto: Promo

Srednjovekovni despotski grad 

Nastavljamo prema današnjem Kupinovu, jednom od najlepših sremskih sela, koje se nalazi u zagrljaju Obedske bare i reke Save (oko deset kilometara od ulaza u Specijalni rezervat prirode Obedska bara). 

Dva carstva – Habzburško i Otomansko, nekada je razdvajala baš reka Sava. Današnje Kupinovo, ondašnji Kupinik, nalazilo se između dve imperije, a u njemu je stolovao i despot Stefan Lazarević nakon što ga je dobio na poklon od ugarskog kralja Žigmunda 1404. godine, kada je postao njegov vazal. Kupinovo je u srednjem veku bilo despotski grad. Danas je to najjužnije selo opštine Pećinci, Srema i Vojvodine. U njemu se nalazi i Crkva Sv. Luke, najstariji pravoslavni hram u Vojvodini, a oko nje staro jezgro Kupinova s devet starih kuća, koje čini posebnu ambijentalnu celinu, takozvani Etno-park. U njegovom sastavu je i etno-kuća s pomoćnim objektima i okućnicom porodice Putnik s kraja XVIII i početka XIX veka, koja je organizovana kao tradicionalno seosko domaćinstvo. Pored vajata, štale, ambara, hlebne peći i bunara, u travnatom dvorištu napravljena je i osmatračnica, letnjikovac, suvenirnica. 

Deo utvrđenja Kupinik koji je preostao nakon osvajanja i razaranja 1521. godine u pohodu sultana Sulejmana na Beograd do danas nije obnavljan, prepušten je zubu vremena, ali ostaci njegovih bedema i dalje prkose.

Odatle je reka Sava udaljena oko jedan kilometar, a put do obale vodi kroz divnu šumu topole, inače najveće plantaže ovog drveta na Balkanu. 

A kada je vetrovito, krošnje šušte i pričaju legende kojima je ovaj kraj bogat.

(PROMO)

Možda če vas zanimati i:

Priče i reportaže o mestima u Srbiji koja možete da istražite, potražite na linku:

ISTRAŽI SRBIJU