Svedoci zlatog doba parobrodskog saobraćaja: Jedini par svetionika na čitavom toku Dunava nalazi se u Pančevu

Na ušću Tamiša u Dunav kod Pančeva ponosno stoje dva svetionika koja čuvaju istoriju ovog grada. Ovo je priča o "Vodenoj kapiji Dunava".

Oduvek se koristi kao putanja kojom su migranti, trgovci, ali i avanturisti plovili kako bi osvajali strane teritorije donoseći lokalnom
narodu novu robu, ideje i običaje. Ali duž čitavog toka, pored četiri glavna grada i za tolike godine tokom kojih se na njegovim obalama razvijao život, samo na jednom mestu izgrađena su dva svetionika - kod grada Pančeva, na ušću Tamiša u Dunav. Na drugim mestima u Evropi stoji samo jedan.

Popularno nazvani "Vodena kapija Dunava" sagrađeni su 1909. godine kada je Pančevo bilo granični austrougarski grad. Tadašnje Pančevo već je imalo pivaru, "Svilaru", "Crveni magacin" i veoma razvijenu trgovinu, naričito rečnu. Parobrdi

su prevozili so, svilu, pivo, cigle… Kako bi ovaj rečni saobraćaj neometano funkcionisao, svetionici su postali neophodni.

Svima koji žive na obalama Dunava ili na bilo koji način zavise od reke znaju koliko je ponekad teško savladati njen nepredvidiv temperament. Zato je gradnja ovih svetionika bila majstorski poduhvat.

Na kružnoj podlozi od zemlje koja je bila oivčena i obložena kamenom, podignute se dve kule svetionici zidane od žute opeke. Kule su građene u tri pojasa koja su jasno vidljiva na fasadi. Podeljeni su horizontalno, dekorativnim vencem koji je izrađen od crvene, profilisane opeke. Istom opekom uokvirena su i ulazna vrata i prozorska okna.

Na vrhu svetioničke kule nalazi se natkrivena terasa na kojoj se nalaze nosači izvora svetla. Svetionička lampa, koja je decenijama bila orijentir mornarima, radila je na petrolej.

Tokom druge polovine XX veka, nakon što su parobrodi prestali da prevoze robu i ljude, zatvaranjem pristaništa na Tamišu kod
Pančeva i izmeštanja stare pančevačke industrijske zone, svetionici su polako počeli da gube značaj. Dunav i Tamiš su spirali
temelje, a stanovništvo je odnosilo kamen. Osim kamenja kojim su građani popločavali svoja dvorišta, odnesene su i metalne stepenice a nestala je i svetionička lampa. Svetionici su bili zapušteni, a svetioničke kule su nekoliko puta bile u opasnosti od rušenja.

Međutim, 2003. godine svetionici su proglašeni za spomenike kulture od velikog značaja, restaurirani i sada ponovo ponosno stoje i svedoče o slavnoj istoriji Pančeva.

Tekst je objavljen u sklopu projekta koji je sufi nansiran iz budžeta opštine Pančevo. Stavovi izneti u podržanom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.

Promo