Na jugoistoku Tunisa, nalazi se Đerba. Neveliko osrtvo u neposrednoj blizini kopna koje je pomenuo i starogrčki pesnik Homer.
Do sredine XX veka, Tunis je bio francuska kolonija, zbog čega Tunižani uče francuski od prvog razreda osnovne škole. Francuzi spadaju i u najbrojnije turiste. Godine 1956. Tunis je stekao nezavisnost od Francuske, a 1957. postao je republika na čelu sa prvim predsednikom Habib Burgibom, koji je za Tunižane bio isto što i Tito za Jugoslovene.
Zanimljivo je da su granice Tunisa skoro iste kao pre nekoliko vekova i da je to jedna od retkih afričkih država koja nema veštačke, kolonijalne granice, koje izgledaju kao da su povučene lenjirom. Tunis spada u jednu od najliberalnijih muslimanskih država, gde je ženama zakonom dozvoljeno da same putuju, rade, same biraju svoje muževe (koji mogu biti i drugih veroispovesti), i da same pokreću razvod. Jedina je muslimanska država u kojoj je legalizovan abortus.
Na jugoistoku Tunisa, nalazi se Đerba. Neveliko osrtvo u neposrednoj blizini kopna, još u II veku za vreme njihove vladavine, antički Rimljani su povezali su s kopnom, gradnjom nasipa dužine sedam kilometara. I danas, do Đerbe se s kopna stiže istim nasipom kome su Tunižani dali naziv "El Kantara", ili brodom koji saobraća iz nešto severnijeg dela Tunisa, ali čiji red vožnje nije uvek pouzdan. Na proputovanju Tunisom, posetiti smo ovo ostrvo koje je pomenuo i starogrčki pesnik Homer, u "Odiseji". U svom epu, opisao je ostrvljane kao "ljude koji jedu lotos" čiji plod je - po njemu, bio "sladak kao med i primoravao putnika koji ga pojede (legendarnog Odiseja, koji je ovde došao), da zaboravi na sve - čak i na svoju zemlju i porodicu, i ovde ostane zauvek".
U VI veku pre nove ere, ostrvo je naselila zajednica Jevreja koje je vavilonski kralj Nabukodnosor prognao iz Jerusalima, zbog čega se i danas smatra jednim od najvećih centara Sefarda u severnoj Africi. Osim Arapa i Jevreja, naveći deo populacije Đerbe čine Berberi, tamnoputi prastanovnici severne Afrike, koji osim na ovom ostrvu žive širom pustinjskog pojasa na južnim delovima svih severnoafričkih, arapskih država. Rimljani su ih nazvali "Berberima" tj. "varvarima" zato što su, s njihove tačke gledišta bili na nižem civilizacijskom nivou. Starogrčki istoričar Herodot u svojoj "Istoriji sveta" veoma poetično je opisao Berbere kao "narod koji ne jede ni jedno živo stvorenje i koji nikada ne sanja" i čije "žene nose ogrlice od kože oko nožnih članaka, po jednu za svakog od svojih ljubavnika".
Na Đerbi, nalazi se glavno mesto Humt Suk, sa malim radnjama i atmosferom tipičnih tuniških gradića. Sasvim slučajno, u centru starog bazara ušla sam u zanimljivu staru radnju s tavanicom u obliku kupole, koja je bila oslikana jarkim bojama i motivima hebrejske tradicije, kao što su svećnjaci "menore". Unutar malene kuće s kupolom, za pultom je stajao vlasnik radnje, mlađi Jevrejin, Bitan Avi Simon, koji je radnju s nakitom nasledio od oca, i pokazao nam ponudu veoma zanimljivog, starog srebrnog nakita.
Dok smo pričali o Jevrejima na Đerbi, rekao mi je da ima dvojno državljanstvo, Tunisa i Portugala. Njegova porodica poreklom je iz Portugala, odakle su izbegli pre nekoliko vekova za vreme katoličke inkvizicije, koja je sa Iberijskog poluostrva prognala Arape i Jevreje.
Humt Suk, verovatno je najbolje mesto za kupovinu na Đerbi, gde osim lokalnih galabija i odeće u stilu tradicionalne nošnje, mogu da se kupe masline i maslinovo ulje lokalnih maslinjaka, badem, sušeno bilje, nakit od srebra i zlata, tepisi, predmeti od maslinovog drveta i palminog pruća, i čuvena tuniška keramika.
Jedan od najčuvenijih i najzanimljivijih atrakcija ostrva, je Đerba eksplor park (Djerba Explore Parc). Veliki kompleks, sastavljen je iz tri celine koje čine: muzej, tradicionalne kuće i ZOO vrt. Osim male postavke muzeja istorije i tradicije Berbera na Đerbi, u sastavu parka nalazi se nekoliko tradicionalnih kuća u kojim može da se vidi njihov život - upredanje vune, tkanje, upotreba kamila u domaćinstvu, nošnje, kuhinja i štale, predmeti od keramike.
U nekim od kuća, lokalni Berberi i Berberke, odeveni u narodnu nošnju, pokazuju kako tkaju, prave korpe od palminog pruća, i slično. Na prostoru između kuća, podignut je bunar, do izvesne mere nalik egipatskom "šadufu", gde jedan ostareli Berberin glumi seljanina koji je svoju kamilu vezao za bunar i na taj način izvlači iz njega vodu.
Po obilasku tradicionalnih kuća, prolaskom kroz kamenu kapiju dospeli smo u mini ZOO vrt, sa velikim kornjačama, iguanama i malim krokodilima, a zatim stigli do ogromnog kompleksa sastavljenog iz nekoliko bazena i ostrvaca, koji svi zajedno čine najveću farmu krokodila na Mediteranu. Ova farma, verovatno je jedna od najvećih atrakcija Đerbe, naročito svakog dana u 16 h, kada zaposleni hrane krokodile bacajući im komade mesa. U suvenirnici mogu da se kupe zubi krokodila, koje ova životinja gubi jednom (do dva puta) godišnje, i izrastaju joj novi. Krokodili (i aligatori) su jedini kičmenjaci na planeti koji nisu sisari i imaju zamenske zube. Kada postanu suviše "izlizani", krokodili ih odbacuju, i oko 50 puta u toku životnog veka, rastu im novi zubi.
Nakon obilaska farme krokodila, uputili smo se u mesto Erijad, u čijem se središtu nalazi jevrejska Sinagoga La Ghriba, najstarija i najznačajnija sinagoga u Africi. Ova bogomolja, mesto je gde svakog proleća, na hodočašće dolaze mnogi religiozni Jevreji iz čitavog sveta. Osim velikog broja vernika iz Izraela, oni dolaze i iz drugih zemalja, jer se La Griba smatra jednom od najvećih svetinja Jevreja, na planeti.
Osim stare sinagoge, Erijad je poznat i po umetničkom kvartu koji je dobio naziv Đerbahud, i koji je širom Tunisa poznat po sjajnim grafitima. Ulična umetnost rezultat je ideje lokalnog vlasnika galerije, koji je 2014. odlučio da pozove domaće i strane umetnike, koji su oslikali fasade kuća ovog gradića. Do danas, grafite u Đerbahudu oslikalo je oko 200 umetnika iz 30 različitih zemalja sveta.
Na inače potpuno ravnoj Đerbi, na jedinom većem brdu u ostrvskoj niziji nalazi se zanimljiv muzej tradicije življenja na ovim prostorima, Muzej Gelala. Unutar muzeja, podignutog u stilu blistavo-belih tuniških kuća, videli smo voštane figure stanovnika Đerbe u lokalnim nošnjama kako obavljaju svakodnevne poslove i neguju svoje lokalne običaje (kićenje neveste, sunićenje, igra društvenih igara, ples i muzika, pravljenje obroka). U dvorištu muzeja, nalazi se mesto s presom, gde se od maslina dobijalo maslinovo ulje, a plato krasi i voštana figura kamile okićene za potrebe venčanja.
Pogledajte fotografije grafita u galeriji:
Do ostrva se stiže nasipom koji su napravili Rimljani, a poznato je po uličnoj umetnosti: Putujemo na Đerbu (FOTO)
Pre povratka, izgubili smo se u bazarima Đerbe u potrazi za suvenirima. Iako određen broj radnji u Tunisu radi dvokratno, ovo pravilo ne važi za medine gde je većina prodavnica otvorena do večeri, i gde je cenkanje obavezno. Medina na arapskom znači "grad", a odnosi se na kuće unutar gradskih zidina (nekadašnje jezgro grada). Svi veći gradovi u Tunisu imaju svoje medine, u kojima se nalaze sukovi ("souk" - četvrt) sa radnjama koje neguju stare zanate (kujundžije, keramika, ćilimi, predmeti od kamilje kože, tekstil, nakit, itd). U sastavu medine je i centralna džamija, i tvrđava (ribat). Medine Tunisa predstavljaju i dobar orijentir, jer se uvek nalaze u centru grada.
Tekst i fotografije, deo su internet i stranica na društvenim mrežama "Umetnost putovanja" i zaštićeni su Zakonom o autorskim i srodnim pravima.
Možda će vas zanimati i:
-
Galerije |
02. Sep 2022.
Pod vrelinom pustinjskog peska: Život u podzemnom naselju u Tunisu (FOTO)
![Kuće u Tunisu ispod peska]( "Kuće u Tunisu ispod peska")
-
Arheologija |
07. Sep 2017.
IZGUBLJENI GRAD NEAPOLIS: Ostaci rimskog grada pronađeni kod obala Tunisa
-
Galerije |
06. Feb 2016.
Pustinjska ruža – fenomen zarobljenog zrna peska
-
Tradicija i običaji |
03. Apr 2023.
3 bizarna običaja u Africi koja se i danas praktikuju: Zašto tetka neveste mora da provede noć sa mladoženjom?
![Famadihana _1517513699.jpg]( "Famadihana _1517513699.jpg")
