Ko su Džudža Budža, Kumbara Kljeka, Filanko Šilja i Muja? Obiđite Vražji kamen i upoznajte njegove "đavole"

U gornjem toku Pčinje, na četrdesetak kilometara i minuta od Vranja izdižu se stene neobičnog oblika poznate kao Vražji kamen.

Do mesta je lako doći koristeći Google navigaciju, kažu sa portala Slobodna reč. Ako polazite iz Vranja, ne izlazite na auto-put već izlazite iz grada kroz sela Neradovac i Davidovac, odakle skrećete ka Ristovcu, odnosno idete istim putem kojim se dolazi i do manastira Prohor Pčinjski i graničnog prelaza ka Severnoj Makedoniji. Razlika je jedino što ne skrećete ka selu Klenike, već nastavljate pravo, ka Trgovištu. Nekoliko kilometara ispred Trgovišta, svakako ćete prepoznati lokalitet i stene. Put je u dobrom stanju. Ako dolazite autoputem E-75 (A1), moraćete da se isključite kod Vranja i potom nastavite ka već pomenutim selima, ili ako promašite, moraćete najpre do Bujanovca, odakle idete ka Davidovcu i dalje.

Ipak, usput nećete videti znak da idete ka ovom lokalitetu, što je za turističku infrastrukturu negativan poen u startu. Vražji kamen ne možete promašiti jer se stene izdižu iznad puta. Jedino što vas može zbuniti jeste – gde se zaustaviti i parkirati i gde počinje staza za uspon. Sa desne strane postoji drvena tabla na kojoj stoji podatak "Crkva Presvete Bogorodice na 300 metara" i nejasan pravac. Pomenutu crkvu ste videli na fotografijama pre nego što ste se zaputili ovamo, kao i viseći most, ali nije baš odmah jasno gde se oni tačno nalaze. To su dodatni negativni poeni.

Odmah nakon tunela, sa desne strane puta se spustite pešice ka reci i ubrzo ćete videti drveni, viseći most. Iako ovaj most stalno koriste pastiri i on nije naročito oštećen, najbolje je da ga prelazi jedna po jedna osoba, jer nije baš najstabilniji i ne zna se kada je poslednji put ojačan. Trčanje preko mosta nije preporučljivo, jer se ljulja i lako možete izgubiti balans. Kada pređete most, iza vas se pruža idealan kadar za fotografiju: pogled na stene odozdo, sam most i reku. Neće smetati ni ako je oblačan dan, oblaci će samo dodati "dramatičnost".

Izvor: Profimedia/Shutterstock Viseći most na Pčinji kod Vražjeg kamena;
Foto: Slobodna reč

U blizini ima dobrih lokacija za montiranje šatora pored reke, a kada je topliji dan, ljudi se rashlađuju u reci odmah ispod mosta. Za fotogeničnost ova lokacija dobija pozitivne poene.

Kada se vratite na put i nastavite 200-300 metara ka Trgovištu, bacite pogled na vrh stene sa leve strane i trebalo bi da ugledate crkvicu. Staza do vrha je "kozja", ali nije naporna i nije vam potrebna naročita fizička spremnost. Preporučljivo je da nosite obuću koja se ne kliza, u slučaju da je ranije padala kiša. Takođe, u toplijim danima se čuvajte gmizavaca. Sa vrha stene se osim pomenute crkve, pruža pogled na reku, put i okolne planine.

Izvor: Profimedia/Shutterstock
Crkva Presvete Bogorodice iz 14-tog veka;
Foto: Slobodna reč

Opet, na stazi nema instrukcija, a u blizini same crkve iz 14. veka nema dodatnih informacija iako postoje podaci da je 1958. godine uvrštena u spomenike kulture i od tada je pod zaštitom države, a od 1983. godine je kategorisana od strane stručnjaka kao spomenik kulture od velikog nacionalnog značaja. Nižu se negativni poeni za turističku infrastrukturu. Crkva Presvete Bogorodice je bila zaključana, sa zakačenim papirom na vratima i brojem telefona sveštenika, pa smo ostali uskraćeni unutrašnjosti. Ono što je poznato jeste da je zidana naizmenično ređanim kamenom i redovima opeke, što pored estetske ima i bitnu konstruktivnu ulogu, zbog specifičnosti terena. Ona ima stare, zidane oltarske pregrade visine i do dva metra, a stručnjaci kažu da su ovakve zidane ikonostase imali samo veoma stari hramovi.

U poveljama iz srednjeg veka, ovo mesto se pominje kao Prosečnik – mesto gde je reka Pčinja koritom "presekla" stenu, što je ujedno i prirodna granica između Gornje i Donje Pčinje.

Četiri vraga – Džudža Budža, Kumbara Kljeka, Filanko Šilja i Muja

Mesto je lokalcima bilo inspirativno za kreiranje raznih legendi, a najpoznatija je ona o četiri nestašna đavola koji su hteli da Pčinju, umesto ka Grčkoj i Egejskom moru, "preusmere" ka Bugarskoj i u toj nameri su "kidali" kamenje sa okolnih stena kako bi pregradili reku. To im nije pošlo za rukom jer su pobegli kada su se čuli prvi petlovi. Druga je u vezi izgradnje crkve na samom vrhu stene, po kojoj su lokalci godinama pokušavali da je sagrade pored reke, ali su Budža, Kljeka, Šilja i Muja sve što ljudi danju sagrade, noću porušili i nosili na vrh stene. Zbog mističnosti i raznih legendi, ljudi iz okolnih sela veruju da je mesto "ukleto", te se uprkos lepom pogledu sa stene i potencijalu, u crkvi ne obavljaju krštenja i venčanja.

Izvor: Profimedia/Shutterstock
Pogled na reku i put sa Vražjeg kamena;
Foto: Slobodna reč

Lokalitet koji mnoge podseća na Đavolju varoš je u neposrednoj blizini manastira Prohor Pčinjski, jednog od najposećenijih kulturno-istorijskih spomenika u Pčinjskom okrugu. U povratku ka Vranju ili Bujanovcu, skrenete kod sela Klenike i nastavite ka graničnom prelazu vijugavim putem, odakle se sa vidikovca pruža pogled na manastir.

Izvor: Profimedia/Shutterstock
Manastir Prohor Pčinjski;
Foto: Slobodna reč

Izvor: Slobodna reč

Možda će vas zanimati i: