Mladica (Hucho hucho) je endemska vrsta ribe koja naseljava salmonidne planinske reke dunavskog sliva.
Spada u porodicu pastrmskih riba (Salmonidae). Ova vrsta je najveći predstavnik svoje familije koji raste u dužinu do 1,5 m i dostiže masu od preko 50 kg. Mladica naseljava veće brze planinske reke, koje odlikuju čista, hladna voda, bogata kiseonikom. Na Balkanu mladica naseljava više reka u Sloveniji, Bosni, Crnoj Gori i Srbiji, a Drina predstavlja najveću reku koju ona naseljava, gde ujedno dostiže i najveće dimenzije.
Problem
Zbog svog životnog ciklusa, atraktivnosti za ribolovce i tipova staništa koje ova vrsta naseljava, njena populacija je danas veoma ugrožena. Čitav niz ljudskih aktivnosti je doveo do toga da brojnost ove vrste začajno opadne u poslednjih 50 godina.
Najveći uticaj na pad brojnosti imaju brane i drugi hidroenergetski objekti koje podiže čovek. Brane su uglavnom projektovane bez prevodnice za ribe, zaustavljaju prirodne mresne migracije i nepovratno degradiraju stanište. Takođe, sam režim rada hidroelektrana negativno utiče na riblje vrste, posebno u vreme mresta kada nagle promene vodostaja uništavaju ikru.
Kao sve pastrmske vrste i mladica je izuzetno osetljiva na zagađenje vode. Na Drini su zabeležena dva masovna pomora (1993. i 2010. godine) kada je zabeleženo uginuće više hiljada mladica i desetine hiljada jedinki drugih vrsta ribe. Ovi pomori su prouzrokovani nekontrolisanim izlivanjem otpadnih voda i toksičnih materija od strane HE Perućac. Svakodnevno je prisutno i zagađenje nižeg intenziteta od strane naselja na obalama Drine. Ovo je posebno izraženo u manjim pritokama Drine, koje su u prošlosti bile značajna mrestilišta mladice, a u kojima se danas ne odvija njihov mrest, zbog zagađenja koje prouzrokuju komercijalni pastrmski ribnjaci i lokalna naselja.
Dramatičnoj redukciji populacije mladice u poslednjih 20 godina na Drini značajno je doprineo i prekomeran izlov. Izlovom se bave kako rekreativni ribolovci, tako i osobe koje se bave krivolovom (mreže, dinamit itd.).
Mladica je globalno ugrožena vrsta i zaštićena je od strane svetskih i evropskih konvencija: IUCN (ugrožena – EN), Bernska konvencija (Appendix III), EU Habitat direktiva (Anex II i IV). U Srbiji mladica je zaštićena „Zakonom o zaštiti i održivom korišćenju ribljeg fonda”.
Danas, redukovani areal i stanje prirodnih populacija mladica, odnosno status ugroženosti zahtevaju čitav niz konzervacionih (zaštitnih) mera koje za cilj imaju oporavak i jačanje populacije mladice u prirodi. Mere koje je potrebno preduzeti su: veštački mrest i uzgoj mladice, pojačane mere zaštite od izlova, sprečavanje i redukcija zagađenja, revitalizacija pritoka Drine u kojima se mladica u prošlosti mrestila i edukacija ribolovaca i lokalnog stanovništva.
Konzervacija
Veštački mrest i uzgoj mladice javljaju se kao jedna od ključnih mera aktivne zaštite. U skladu sa ovim gore navedenim, početkom 2011. otpočet je projekat „Veštački mrest mladice u interesu jačanja prirodne populacije u reci Drini”. Podršku u sprovođenju ovog projekta (odobrenja, dozvole i deo finansija) pružili su resorno Ministarstvo, Opština Bajina Bašta (ustupanje Ribnjaka „Perućac” koji je u vlasništvu opštine i deo finansija) i staralac Ribarskog područja „Ekoribarstvo”. Stručni deo projekta vode stručna lica Departmana za biologiju i ekologiju, Univerziteta u Novom Sadu u saradnji sa kolegama iz Mađarske, sa Fakulteta „Sent Ištvan” iz Gedelea. Sam mrest i uzgoj odvija se na Ribnjaku „Perućac” u Perućcu.
Takođe, želimo da pomenemo i brojne ljubitelje prirode i reke Drine koji su manjim i većim donacijama omogućili opstanak projekta, jer je zbog nedovoljnih finansijskih sredstava uz brojne poteškoće koje su pratile projekat postojala i opasnost od trajnog prekida.
Tokom tri godine trajanja projekta u Drinu je pušteno preko 42.000 jedinica mlađi mladice. Takođe, projekat je iskorišćen da se problem ugroženosti mladice predstavi stručnjacima i široj javnosti kroz nekoliko televizijskih emisija i nizom tekstova u štampanim medijima.
Budućnost
Ovog proleća očekuje nas još jedan mrest, četvrti po redu, za koji se već uveliko pripremamo i koji bi trebao da obogati Drinu sa hiljadama novih primeraka mlađi mladice. Još jedan mrest je još jedan u nizu koraka na dugogodišnjem i teškom putu oporavka reke Drine. Obnovljena populacija riba u Drini, a posebno njenog najatraktivnijeg stanovnika – mladice, može vratiti Drini stari sjaj, a lokalnom stanovništvu i Srbiji doneti značajne prihode od ribolovnog turizma, jer mladica predstavlja jednu od ribolovački najatraktivnijih vrsta, a za mnoge je sveti gral ribolova.
Bogata i očuvana Drina može u budućnost privući na hiljade ne samo ribolovaca, već i ljubitelja prirode, rekreacije i ekstremnih sportova, i to je razlog više da se potrudimo da sačuvamo jednu od najlepših reka Evrope i u njoj mladicu, kraljicu bukova, jer njih dve su nerazdvojna celina.
