Najstarije stene u ovom području potiču iz paleozoika: Geološko nasleđe opštine Svilajnac

Teritorija opštine Svilajnac nalazi se u području gde su geološki procesi bili veoma aktivni, a ta aktivnost se nastavlja i u sadašnjem vremenu.

Teritorija opštine Svilajnac nalazi se u području gde su geološki procesi bili veoma aktivni, a ta aktivnost se nastavlja i u sadašnjem vremenu.

Najstarije stene u ovom području potiču iz paleozoika, a pripadaju tektonskoj jedinici koja se naziva Srpsko-makedonska masa.Ova tektonska jedinica danas je deo Karpato-balkanskog orogena, a sačinjena je od stena koje su nastajale različitim geološkim procesima i u različitim paleogeografskim domenima. Ipak, ova tektonska jedinica je još tokom mlađeg paleozoika pripojena evroazijskom kontinentu, tako da se, od mezozoika, smatra njegovim sastavnim delom. Uglavnom je izgrađena od metamorfnih stena, koje su metamorfisane kako tokom Hercinske orogeneze, tako i kasnije, tokom Alpske orogeneze.

Balkansko poluostrvo se tokom mezozoika nalazilo u zoni okeana Neotetisa, koji se prostirao između afričkog i evroazijskog kontinenta, čija se granica, u današnjim koordinatama, može povući generalno linijom toka Velike Morave. Istočno od ove linije su se, tokom perioda postojanja ovog okeana (od srednjeg trijasa do gornje jure), nalazile obale evropskog kontinenta. Čitavo ovo područje je bilo uključeno u procese Alpske orogeneze, tokom krede, koje su doveli do formiranja Karpato-balkanskog orogena, tj. najvećeg broja planina istočno od Velike Morave.

Geološki procesi na Balkanskom poluostrvu, pa tako i u širem području opštine Svilajnac, bili su aktivni i tokom kenozoika, a najviše u periodu oligocena i miocena. Tokom ovog perioda, geološki procesi u posmatranom području bili su pre svega uslovljeni subdukcijom u Karpatima. Usled ovoga je formiran Panonski basen, ali i niz manjih basena u čitavoj istočnoj Srbiji, koji su tokom miocena postojali kao manja jezera.

Područje opštine Svilajnac tektonski je aktivno i u najnovije vreme, što je poznato na osnovu seizmičke aktivnosti. Jedan od najjačih istorijski zabeleženih zemljotresa u Srbiji desio se blizu Svilajnca 1893. godine, sa magnitudom 5.8.

Resavski humovi i Donja Resava

Resavski humovi, brda sa leve dolinske strane Resave i desne dolinske strane Velike Morave, između sela Crkvenac, Dublje, Gložane, Grabovac i Bresje, u opštini Svilajnac, predstavljaju reprezentativno geološko nasleđe kraja.

Ali, teritoriju opštine ne čine samo Resavski humovi. Opština Svilajnac obuhvata i jednu manju geografsku celinu, Donju Resavu, koju čini donji tok istoimene reke i njeno ušće u Veliku Moravu čija je desna pritoka.

Prirodne granice opštine Svilajnac su dolinom Velike Morave jasno određene sa zapadne strane, dok brdski predeli na severoistoku i istoku postepeno prelaze u Homoljske planine i Beljanicu, a na jugoistoku i jugu u Kučajske planine koje pripadaju Karpatsko-balkanskim planinama. One su prema vrstama stena i tektonskim procesima sasvim drugačije u odnosu na Resavske humove, što nasleđe čini raznovrsnijim, a time i bogatijim.

Na prostoru čija se površina oblikovala milionima godina, na kom se danas nalazi Svilajnac, živeli su prvo Tračani. Njih su pokorili Rimljani, a zatim se naseljavaju Sloveni. Ekonomski i kulturni prosperitet oblast u kojoj se nalazi ova opština, doživljava u periodu Srpske despotovine. Svilajnac se prvi put spominje 1467. godine, kao "selo Svilajnac sa 30 kuća".

Smatra se da je ime dobio zbog toga što su se njegovi žitelji bavili uzgojem svilenih buba i proizvodili svilu. Prema dokumentima iz 1718. godine, Svilajnac je tad imao 12 domova, a 1733. godine selo u resavskoj prohiji imalo je 28 domova. Godine 1930. zapisano je da varoš na reci Resavi ima 1.187 kuća sa 5.356 duša. Prema popisu stanovništva iz 2002. godine, Svilajnac ima 9.395 stanovnika, dok u čitavoj opštini živi oko 23 hiljade ljudi.

Projekat se sufinansira sredstvima Opštine Svilajnac. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.

Promo