Obiđite zadužbine slavnih vladara i odmorite oči u čudesnim pejzažima: Kako možete da provedete dva dana u Pomoravlju

Srednjovekovni manastiri i arhitektura, Resavska pećina, čudesna priroda široke doline Velike Morave...

Izvor: Vodopad Lisine ili Veliki buk, Foto: Shutterstock

Manastir Manasija

Povučen u mir i tišinu, u živopisnoj klisuri reke Resave, nedaleko od Despotovca, nalazi se manastir Resava ili Manasija. Ktitor manastira, čija je izgradnja počela 1407. godine, je despot Stefan Lazarević, čije se mošti, po analizama arheologa, antropologa i stručnjaka za DNK analize, nalaze u južnom delu naosa crkve, ispod bele mermerne ploče.

Središnji objekat, crkva posvećena Svetoj Trojici, priprada grupi moravskih spomenika razvijenog tipa. U pitanju je upisan krst kombinovan sa trikonhosom, natkriven sa pet kupola - središnjom najvećom, i po dve manje na istočnoj i zapadnoj strani. U odnosu na druge građevine moravskog tipa, manastir Manasiju izdvaja "čista" fasada, bez ukrasa karakterističnih za takozvanu morasvku školu. 

Iako je sačuvana tek trećina fresaka u manastiru, živopis Manasije spada u red najvećih dometa srednjovekovnog slikarstva. Od Konstantina Filozofa, preko Karlovačkog rodoslova iz XV veka, ali intenzivno tek krajem XVIII veka, počinju iz decenije u deceniju da se saopštavaju podaci o živopisu Manasije. Svi ti podaci govore da je crkva "bila živopisana tako lepo da se to pričalo kao kakvo čudo u svoj zemlji srpskoj", ali da su Turci "svetiteljima oči poizbadali, zidove izgrebli i veliku skarednost pričinili".

Despot Stefan, sjajno obrazovani aristokrata, kosmopolita, ljubitelj i dobro obavešteni znalac umetnosti, zaista je doveo najiskusnije živopisce, tada najbolje u čitavom vizantijskom umetničkom krugu. Oni su u Resavi naslikali freske izvanredne lepote, aristokratske elegancije, raskošnog kolorita, istančane duhovne poruke i stvorili remek-delo kasnovizantijskog klasicizma epohe Paleologa.

Kompozicija na koju posebno treba obratiti pažnju je ktitorska, koja se nalazi na zapadnom zidu naosa crkve, na kojoj je despot Stefan naslikan u raskošnoj odori, kako drži model svoje zadužbine. 

Ktitorske kompozicije su uvek posebno interesantne jer nam predstavljaju istorisjke ličnosti naše prošlosti - one su neka vrsta "stare fotografije".

Izvor: Milana Petrović

Resavska pećina

Udaljena oko pola sata od Manasije, u krečnjačkom brdu Babina Glava, nalazi se spomenik prirode prve kategorije - Resavska pećina. 

Otkrivena tek 1962. godine, ova pećina u istočnoj Srbiji, dugačka 4.5 kilometra i duboka 2.8 kilometra, otvorena je za posetioce 1972. godine. Jedna je od najstarijih pećina u Srbiji (stara je oko 80 miliona godina), a u njoj ćete uživati u impresivnim dvoranama, uskim kanalima, pećinskim galerijama, stalaktitima i stalagmitima, vodopadima... Stenovite formacije unutar pećine mogu biti crvene, bele i žute boje, u zavisnosti od minerala u stenama kroz koje voda prolazi.

Vidi opis

Obiđite zadužbine slavnih vladara i odmorite oči u čudesnim pejzažima: Kako možete da provedete dva dana u Pomoravlju

Resavska pecina

Resavska pećina

Skloni opis

PODELI

Pogledaj slike

Izvor: ShutterstockBr. slika: 10 1 / 10

Izvor: ShutterstockBr. slika: 10 2 / 10

Izvor: ShutterstockBr. slika: 10 3 / 10

AD

Izvor: ShutterstockBr. slika: 10 4 / 10

Izvor: ShutterstockBr. slika: 10 5 / 10

Izvor: ShutterstockBr. slika: 10 6 / 10

AD

Izvor: ShutterstockBr. slika: 10 7 / 10

Izvor: ShutterstockBr. slika: 10 8 / 10

Izvor: ShutterstockBr. slika: 10 9 / 10

AD

Izvor: ShutterstockBr. slika: 10 10 / 10

Važno za naglasiti - u pećini je temperatura oko 7 stepeni Celzijusa, pa, ukoliko dolazite u letnjem periodu, ne zaboravite da ponesete jaknu ili duksericu.

Vodopad Veliki Buk ili Lisine

Vozeći se kroz zelenilo, za oko pola sata, stiže se od Resavske pećine do vodopada Lisine ili Veliki buk. Smešten je na rečici Vrelo, desnoj pritoci reke Resave, na oko 380 metara nadmorske visine. Vrelo sakuplja vode sa širokih kraških predela Beljanice, a direktna hidrografska veza ustanovljena je sa rekama ponornicama iz uvala Rečke i Busovate.

Manastir Ravanica

Nakon noćenja u šarmantnom mestu na Velikoj Moravi, Ćupriji, put smo nastavili do manastira Ravanica.

Iz više razloga, nekome ko nije iz struke koja se iz nekog ugla bavi istorijom ili umetnošću, vladarske loze i njihove zadužbine, često stvaraju konfuziju u glavi. Kako biste razumevanje "olakšali" sebi, ali i deci, ukoliko ste sa njima krenuli u istraživanje, možda je logičnije Ravanicu posetiti pre Manasije, iz nekoliko razloga, a osnovni je - da bi se u glavi sve "složilo" kako treba.

Manastir Ravanica sa crkvom posvećenom Vaznesenju, izgrađena je između sedamsedetih i osamdesetih godina XIV veka, dakle, okvirno, 40 godina pre Manasije, kojoj je i služila kao uzor. Trikonhonalne je osnove (koja je posle korišćena i u Manasiji), pod uticajem graditeljstva Svete Gore. Uticaj je stigao preko monaha isihasta, koje je knez Lazar pomagao.

Iako je ravanički živopis veoma oštećen, jasna je misao-vodilja tvorca celine, a celina je u ovoj crkvi, više nego u bilo kojoj drugoj, podređena liturgiji.

Posebno je interesantan, ktitorski portret na zapadnom zidu naosa crkve. Ktitor manastira je knez Lazar (čije se mošti nalaze u crkvi), otac despota Stefana, pa tako na ktitorskoj kompoziciji vidimo kneza Lazara, njegovu ženu Milicu i njihove sinove, Stefana i Vuka Lazarevića kao dečake. 

Manastir Sisojevac

Dvanaest kilometara dalje, lošim putem, ali kroz čudesan krajolik, stiže se do još jednog manastira iz XIV veka čiji je ktitor Sisoje Sinait. Manastir kraj reke Crnice prvi put se pominje 1398. godine u jednoj povelji knjeginje Milice. Povelja je izdata monahu Sisoju, koji je u Srbiju došao iz Svete Gore, gde je, navodno, upoznao kneza Lazara.

Manastir trikonhalne osnove izgrađen je po ugledu na Ravanicu. 

Ako imate više vremena, u ovom kraju možete obići i Krupajsko vrelo kao i vrelo Grze.