Razmnožavaju se kloniranjem i mogu da žive milenijumima: Zašto naučnici misle da su ove mini vrbe ugrožene?

30.10.2023 10:04

Poznata po svojoj prilagodljivosti i otpornosti, minijaturna vrsta vrbe sa Apenina je zainteresovala naučnike. U novom radu opisuju kakvu su još zanimljivost otkrili o njoj.

Izvor: Shutterstock

Nacionalni park Tosko-Emilijan na Monte Pradu u severnom delu Apenina, predstavlja dom za stanovnike koje mnogi smatraju neobičnim - posebne vrste drveće po imenu patuljaste vrbe (Salix herbacea), koje izgledom podsećaju na travu. Zapravo to je najmanja vrsta drveća na svetu, čija visina iznosi između 1 i 6 cm.

Još jedna posebnost ove neobične biljke je velika otpornost i prilagodljivost: raste u okruženju koje je veoma osetljivo na klimatske promene, ali može da živi hiljadama godina. Sada je jedan tim istraživača identifikovao tri primerka koja su stara najmanje 2.000 godina, dok gornja granica procene dostiže i 7.000 godina.

Drugim rečima, pored nje je nekada davno možda prošetao neki rimski legionar, ili čak neolitski farmer.

Kloniranje i milenijumima dug život

Studiju je vodio "Giada Centenaro de Agrotecnio", istraživački centar povezan sa Univerzitetom Ljeda u Španiji, a objavljena je u American Journal of Botany. Opisuje tri primerka patuljaste vrbe, vrste biljke uobičajene u planinskim sredinama severne hemisfere, koje žive milenijumima.

Posebnost ove vrste je u tome što se ona razmnožava kloniranjem, odnosno stvaranjem identičnog genetskog sastava, što biljkama omogućava da opstaju i da se šire na velike udaljenosti, osim ako ih spoljni faktori ne ubiju.

Procena njihove starosti je komplikovana jer se ne mogu primeniti konvencionalne metode datiranja, kao što je brojanje prstenova. Umesto toga, koristi se metoda koja uzima u obzir njihovu horizontalnu vegetativnu stopu rasta: klonske biljke povećavaju svoju veličinu sa svakim reproduktivnim ciklusom.

Ipak, raspon za grešu može biti velik, što objašjava razliku od pet milenijuma u proceni starosti tri primerka.

Aspekt od posebnog interesa istraživača jeste njihova otpornost na klimatske promene. Ako su ovi primerci živeli najmanje 2.000 godina, pretrpeli su broje klimatske varijacije, od suša do trenutnog zagrevanja planete, uključujući i Malo ledeno doba koje je pogodilo Evropu između 14. i 19. veka.

Šta će se s njom dogoditi u ekstremnijem klimatskom scenariju još uvek nije poznato.

"Pošto je to biljka koja raste samo u arktičkim ili planinskim predelima gde snega ima skoro cele godine, ozbiljno je ugrožena klimatskim promenama", ističu istraživači. Apeninsko okruženje je među najugroženijim, jer su u pitanju izuzetno vertikalni ekosistemi čije su se vrste prilagodile životu na određenoj nadmorskoj visini i unutar određenog temperaturnog opsega.