Tajna Stounhendža: Zbog čega je kamenje koje čini ovaj spomenik tako posebno

Nova istraživanja pokazuju kada i kako je tačno pomereno Stounhendž kamenje.

Geolozi su pratili na desetine manjih plavih kamena u sklopu spomenika iz Neolita, do Presli Hilsa, u zapadnom Velsu. Neki od njih su čak oko 290km udaljeni od spomenika Stounhendž.

Istraživanja su sada otišla korak dalje i otkrivaju tačno poreklo dva kamenoloma odakle je kamenje za Stounhendž doneseno, a nude i objašnjenje o tome kako je takav transport izveden.

Masivne, peščane kamene ploče koje su se koristile za izgradnju spomenika Stounhendža u južnoj Engleskoj, dolaze iz različitih obližnjih kamenoloma, ili su rasuto ležale po okolnoj teritoriji kada je započeta konstrukcija. Originalnih 80 plavih kamena (od oko 40 koliko ih je preostalo danas), predstavljali su pravu zagonetku o tome kako su dospeli tu gde jesu.

Davne 1923. godine geolog Herbert Henri Tomas otkrio je prve lokacije kamenoloma odakle potiču neki od plavih kamena. Nova studija, objavljena u Antiquity Journal-u, zasnovana na osmogodišnjem radu tima arheologa i geologa pod rukovodstvom Parkera Pirsona otkriva najmanje pet pegavih dolorita – plavog kamenja bazatnog porekla, sa neobičnim belim pegama, čija su nalazišta nedaleko od mesta na kojima je spomenik izgrađen.

Interesantno je da su megaliti, koji sačinjavaju druge spomenike iz doba Neolita, prelazili najdalje oko 16km od kamenoloma do mesta izgradnje spomenika. Ono što megalite koji sačinjvajau Stounhendž izdvaja je misterija zbog koje su doneseni sa veoma udaljenih nalazišta. Istraživači smatraju da je ovo plavo kamenje u prirodi već u obliku vertikalnih stubova, te da su tadašnji radnici u kamenolomima koristili klinove kojima su ga lako odvajali i spuštali pomoću drvenih sanki, a zatim vukli ili kotrljali još oko 260km do sadašnje lokacije u Solsberiju. 

"Grupa naučnika smatra da je kamenje spuštano na jug, odakle je pomoću čamaca ili splavova, Bristolskim kanalom, duž reke Ejvon, prevoženo do Solsberske ravnice", objašnjava jedna od osnivača studije, Kejt Velham. 

Ipak, svim teorijama o operacijama eksploatacije kamenja nedostaju dokazi, pa postoje istraživači koji smatraju da se kamenje našlo tu gde jeste danas zahvaljujući glacijalnim pokretima.

Parker Pirson ističe da istraživanja nisu ni blizu kraja. U narednom periodu istraživači će se posvetiti otkrivanju zbog čega je pre 5000 godina baš lokacija Preseli Hilsa odabrana za izgradnju kamene konstrukcije, kao i da li je ovo bila uobičajena konstrukcija tog vremena, tj. da li postoji li neka slična u okolini, izgrađena pre samog Stounhendža.

Možda će vas zanimati i: