Nisu sjajne kao obične ali su moćnije: Naučnici pokušavaju da otkriju kakav uticaj protonske aurore imaju na naš omotač

28.10.2022 08:43

Autor Aleksandra Cvetić 28.10.2022 08:43

Prilikom proučavanja događaja koji se desio 2015. godine u našoj mezosferi, naučnici su došli do neočekivanog otkrića. Iako tvrde da nema mesta panici, evo zbog čega su njihovi rezultati važni.

Izvor: Shutterstock

ISTRAŽIVANJA SU POKAZALA da je usled pojave protonske aurore nastala ozonska rupa u mezosferi, koja se proteže na visini od 50 do 85 km iznad površinskog sloja Zemlje. Iako se ispostavilo da su oštećenja mnogo veća nego što su se naučnici nadali, ona nisu nastala na njenom najvažnijem delu - u stratosferi, koja štiti Zemlju od štetnog ultraljubičastog zračenja.

Naučnici su do ovog zaključka došli nakon analize specifičnog tipa aurore poznate i pod imenom protonska aurora, koja je za razliku od uobičajenih dosta slabija i izolovanija. Poznatim po tome da se uglavnom pojavljuju kao izolovane tačke svetlosti na nižim geografskim širinama, koje nastaju kada se sunčeve čestice koje putuju velikom brzinom sudare sa zemljinom magnetosferom i spuste se na niže atmosferske nivoe duž linija magnetnog polja. Nakon čega u mezosferi "pune" molekule gasa, stvarajući potencijalno opasna jedinjenja poput azot oksida.

Šta se dešava nakon "sudara"?

Naučnici su već znali da ovi oksidi mogu da "pojedu" ozon, ali nikada nisu razumeli u kojoj meri. Međutim, sada je za potrebe nove studije tim međunarodnih istraživača proučavao jednu, izolovanu protonsku auroru koja se pojavila iznad Zemlje 22. juna 2015. godine. Kako bi otkrili koliki uticaj je ovaj događaj imao na ozon iskoristili su podatke sa Međunarodne svemirske stanice, kao i razne druge satelitske i zemaljske detektore elektromagnetnih talasa.

Stoga su uspeli da izmere broj naelektrisanih čestica iznad aurore i količinu ozona ispod nje i otkrili da se u roku od sat ipo otvorila rupa veličine Velikog kanjona. Uprkos prethodnim simulacijama koje su ukazivale na mnogo manja oštećenja, očekuje se da će se rupa prirodno oporaviti i da neće izazvadi dugoročni pad količine ozona u mezosferi. Takođe, naučnici ističu da ovaj događaj ne bi trebao da utiče na ljude i da ne postoji nikakav rizik od povećanog UV zračenja zbog ovog oštećenja.

Ali ovi rezultati i dalje predstavljaju značajno otkriće jer se smatra da oštećenja na ozonskom omotaču u mezosferi mogu da utiču na klimu u nižim atmosferskim nivoima i to na načine koje naučnici još uvek nisu uspeli da razumeju u potpunosti, stoga se nadaju da će ovo istraživanje pružiti željene odgovore.

Istraživanje je objavljeno u časopisu Scientific Reports.