Nosevi dva muškarca se dodiruju, a ruke prepliću: Šta je prikazano na najpoznatijem reljefu iz 'Grobnice frizera'?

27.06.2023 14:28

Skoro šest decenija nakon otkrića, predstaveiz "Grobnice frizera" u Sakari i dalje izazivaju rasprave.

Izvor: Profimedia

Godina je 1964., a Monir Basta, glavni inspektor za antikvitete Donjeg Egipta, i egiptolog Ahmed Musa strpljivo izbacuju jedna po jedan kubni metar peska koji se nalazi na ulazu u nedavno otkrivenu grobnicu u Sakari - velikoj nekropoli koja se nalazi dvadesetak kilometara od Кaira. Na jednom od njenih zidova, već sada se naziru spektakularni prikazi scena iz svakodnevnog života, ipak ona koja im je najviše zapala za oko je predstava dvojice muškaraca čiji nosevi se dodiruju, a ruke prepliću u nečemu što podseća na zagrljaj.

Da li su u pitanju braća ili ljubavnici?

Grobnica u kojoj je otkrivena predstava datira iz perioda Starog kraljevstva i nalazi se u blizini Unasove piramide - poslednji faraon V dinastije. Кada su Musa i Basta ušli u grobnicu, odmah su shvatili da je ona u prošlosti bila opljačkana, ali da su na njenim zidovima ostali sačuvani prelepi reljefi uključujući i onaj na kom se nalaze dva muškarca.

Od tada debata o prirodi ove scene ne jenjava, i dok jedni tvrde da su u pitanju dva brata, ima i dosta onih koji zagovarju tezu o homoseksualnom paru. Stoga su se istraživači skoncentrisali na identifikaciju vlasnika ove grobnice, a ono što se do sada zna o njima je sledeće: jedan je bio Hnumhotep, a drugi Niankhnum.

Khnumhotep and Niankhkhnum are believed by scholars, including Thomas Dowson, and Greg Reeder, to be the first recorded same-sex couple in ancient history. The assumed romantic relationship between them is based on depictions of the two men standing nose to nose and embracing.pic.twitter.com/G1RBwGxyeC
— Ancient Egypt Artifacts (@AncientEgyptArt)February 26, 2023

Obojica su se nalazili na važnim pozicijama na dvoru faraona Niusera. A između ostalog, nosili su i titule poverenika kralja, proroka Rea i što je najzanimljivije - nadzornika salona unutar Кraljeve palate. Zbog čega je grobnica postala poznata kao "Grobnica frizera".

Ali zašto su dva muškarca predstavljena u takvom stavu, ako to nije bilo uobičajeno u starom Egiptu? I zašto su delili isti grob?

Tradicionalno, zvanično objašnjenje je bilo da su to zapravo dva brata, verovatno blizanci. Zagovornici ove teorije tvrde da su oni možda za života verovatno bili bliski, te nisu želeli da se rastavljaju ni nakon smrti. Kako glavni dokaz u prilog ove teze navode da su oni predstavljeni u nekim scenama unutar grobnice zajedno sa svojim suprugama i decom.

Iako je hipoteza o homoseksualnosti vremenom dobijala pristalice, ona nikada nije zvanično priznata. Oni koji brane ovu ideju, tvrde da u čitavoj istoriji egipatske umetnosti dva muškarca nikada nisu prikazana u istom stavu kao na ovoj predstavi, tako da je čitav slučaj u najmanju ruku - zanimljiv i vredan daljeg razmatranja.