Najpoznatiji falsifikator stare Grčke: Nakon izgnanstva iz Atine našao se na dvoru persijskog kralja, sa tajnim zadatkom

20.02.2023 14:51

Savremenici su Onomakrita smatrali sinonimom za prevaranta i falsifikatora.

Izvor: Profimedia

ROĐEN negde oko 530. godine p.n.e., veći deo svog života je proveo u Atini. O njegovom životu najdetaljnije nas obaveštava Herodot, koji pored toga što govori kako je bio sakupljač i tumač proročanstava - dodaje da je bio falsifikator, od kog je i tiranin Pizistrat naručio da sastavi proročanstva pesnika Musea. Ali pošto je otkriveno kako je u kompilaciju dodao i nekoliko izmišljenih tekstova, on je proteran.

Ipak, ništa od ovoga neće ostati toliko upamćeno u istoriji kao njegov boravak u Persiji nakon izgnanstva. Gde je kako Herodot tvrdi, boravio na dvoru ahemenidskog kralja Кserksa I, i gde se takođe, posvetio tumačenju proročanstava. Njegov zadatak je navodno bio da kralja ubedi da izvrši invaziju na Grčku, i da mu predoči određena proročanstva. Jedno od najpoznatijih je bilo da će izgraditi most preko Helesponta.

Od tog trenutka Onomakritov trag se zauvek gubi, iako tok događaja dozvoljava pretpostavku kako je mogao da izgleda kraj njegovog života, nakon što je Kserks I otkrio prevaru.

Koliko dobar falsifikator je bio?

Vremenom Onomakritovo ime postaje sinonim za prevaru. Grčki geograf i istoričar Pauzanija otišao je toliko daleko da je tvrdio kako je od svih pesama koje se pojavljuju u delu "Musea", samo jednu zapravo napisao sam autor, dok su ostale delo prevaranta. Isto tako, on krivi Onomakrita za izmišljanje velikog dela mita o titanima.

S druge strane, u svom delu "Politika", filozof Aristotel definiše Onomakrita kao jednog od glavnih zakonodavaca antike. Ne treba mnogo objašnjavati, kako je ova tvrdnja izazvala ogromnu konfuziju među istoričarima. Ali može se reći da postoji par logičnih objašnjenja vezano za nju, od kojih je prema prvoj i najpoluarnijoj učitelj Aleksandra Velikog najverovatnije govorio o drugom čoveku sa istim imenom. Ili možda da se ova tvrdnja odnosi na period nakon što mu se gubi svaki trag.

Ali, ono što danas istoričare posebno interesuje jeste - da li je Onomakrit bio tako dobar u falsifikovanju tekstova? Postoje istraživanja koja su testirala ovu hipotezu i koja kako se čini, potvrđuju tvrdnje da je bio pravi profesionalac u falsifikovanju književnih dela. Iako danas većina istraživača odbacuje ovu tvrdnju, jedno vreme je bila popularna i teorija prema kojoj je on bio autor Ilijade i Odiseje - što bi, navodno, objasnilo različite nedoslednosti u delima.