Sveta Petka, zaštitinicu žena koju poštuju i hrišćani i muslimani: Koja su narodna verovanja vezana za današnji dan?

27.10.2023 12:48

Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici, danas 27. oktobra, slave praznik posvećen Prepodobnoj mati Paraskevi.

Izvor: Shutterstock / Zvonimir Atletic

Rođena u selu Epivratu, na obali Mramornog mora polovinom 10. veka, od bogatih i pobožnih roditelja. Imala je i brata koji se zamonašio kao mlad i postao episkop Maditski, a kasnije i svetitelj.

Nakon smrti oca i majke, sve što je nasledila je razdelila ubogima i siromašnima, a ona odlazi u Carigrad, gde se u crkvi Svete Sofijezamonašila i dobila ime Paraskeva.

Nedugo potom zaputila se u Jordansku pustinju u kojoj je živela asketskim životom, predana svojoj veri i podvižništvu. Sve do poznih godina, kada joj se prema hrišćanskoj tradiciji u snu javio anđeo i rekao da napusti pustinju i širi veru.

Nakon povratka u rodno mesto, poživela je još dve godine. Postoje razne teorije kako su njene mošti u neraspadnutom stanju otkrivene, ipak ono što jeste pouzdano jeste da su one nakon tog otkrića nekoliko puta menjale mesto.

Prvo u Carigrad, nakon čega su prenesene u Bugarsku u Trnovo, tokom 13. veka. Nedugo potom, nakon turskih osvajanja Bugarske, mošti su prenešene u Vlašku. Svesna pretnje koju upadi omsanlija na te teritorije predstavljaju, kneginja Milica, moli sultana Bajazita da ih prenese u Županjevac. Svoj put preko manastija Ljubostinje, do Beograda i crkve Ružice, na Kalemegdanu su našle 1417. godine.

Tu će počivati sve do osvajanja sultana Sulejmana, kada su prebačene u Carigrad. Konačno, kada je patrijarh Partenije Carigradski u 17. veku poklonio mošti moldavskom knezu, one su smeštene u crkvi Sveta tri jerarha u Jaši. Tu se nalaze i danas.

Narodna verovanja i tradicija

Narodna verovanja i tradicija govore da danas ne bi trebalo ništa da se radi po kući, kako se ne bi navukao gnev svetiteljke, i da tokom godine ne bi trnule ruke. Poštovana je među vernicima muslimanske i hrišćanske veroispovesti kao zaštitnica svih žena, majki i porodilja.

Zato bi devojke i mlade žene danas prema tradiciji trebale da okite kuću cvećem da im mir i sloga vladaju tokom cele godine. Dok devojčice treba oblačiti na današnji dan u nove haljinice, da ih prati sreća.

Po broju svečara se u Srbiji, nalazi na šestom mestu najvećih krsnih slava, ali se veruje da ko god joj se obrati za ozdravljenje i pomoć, da će naći spas u nevoljama. Pored toga, širom zemlje se mogu naći izvori posvećeni ovoj svetiteljki za koje mnogi tvrde da su lekoviti. Kalemegdanska kapela Svete Petke izgrađena je iznad jednog takvog izvora.