Šta predstavlja maskirna obredna povorka "vučara"? Ženidba Kraljevića Marka u južnom delu Kosova i Metohije

11.03.2022 14:33

Autor Etnografski muzej u Beogradu 11.03.2022 14:33

Maskirani muškarci na konjima jašu kroz selo

Izvor: Terenska Istrazivanja/Printscreen Youtube

U nedelju, 6. marta 2022. godine, obeležene su Bele (Velike) poklade, poslednji dan uoči početka Velikog (Vaskršnjeg) posta. Na ovaj dan se u Štrpcu – središtu Sirinićke župe u južnom delu Kosova i Metohije, održava običaj Ženidba Kraljevića Marka – maskirna obredna povorka "vučara" kojom se, na simboličan način, predstavlja ritual venčanja jedne od najpoznatijih ličnosti iz srpske narodne epike.

U praktikovanju ovog običaja učestvuju muškarci od 15 do 35 godina starosti, maskirani u maske zoomorfnog i antropomorfnog izgleda koje su izrađene od vune, kože, krzna i drugih materijala životinjskog porekla. Među učesnicima ophoda, u glavnim ulogama se izdvaja nekoliko lica: Kraljević Marko, mlada ("snaša"), kum, dever, stari svat, dva popa, barjaktar, "gočabija" i prijatelji ("miklije"). Krećući se naseljem, "vučari" se oglašavaju vikom, smehom i šalom, sa ciljem da šire dobro raspoloženje i obnavljaju solidarne odnose u okviru zajednice.

Прикажи ову објаву у апликацији Instagram
Објава коју дели Etnografski muzej u Beogradu (@etnografskimuzejbeograd)

"Svatovi" izvode i nekoliko radnji dramsko-scenskog tipa, poput prikazivanja mlade, otmice mlade, igranja svadbenog kola. Za to vreme, meštani Štrpca izlaze ispred svojih kuća, te pozdravljaju i daruju učesnike povorke, najčešće u novcu. Kulminaciju ove pokladne svadbe predstavlja ceremonija venčanja Kraljevića Marka, kojoj prethodni humoristički program namenjen okupljenim članovima lokalne zajednice.

Pogledajte i snimak običaja Ženidbe Kraljevića Marka iz 2020. godine:

Običaj Ženidba Kraljevića Marka – pokladna svadba u Štrpcu praktikuje srpsko stanovništvo u Štrpcu kao deo kolektivnih običajno-obrednih radnji koje se izvode u sklopu praznovanja "Pročke" (Belih poklada) – dana koji "pada na kraj zime i pred početak proleća", kada ljudi praštaju uvrede jedni drugima kako bi ušli očišćeni od grehova u višenedeljni Vaskršnji post. Pored toga što ovaj običaj predstavlja deo tradicije i kulturnog nasleđa srpske zajednice, on je i važan činilac očuvanja nacionalnog identiteta na ovom prostoru.

Običaj Ženidba Kraljevića Marka – pokladna svadba u Štrpcu, upisan je 2018. godine u Nacionalni registar nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije na predlog Instituta za srpsku kulturu Priština – Leposavić.