Carski grad na Savi: Ovi rimski imperatori rođeni su u Sirmijumu i okolini

Broj rimskih imperatora koji su rođeni na teritoriji Srbije, a naročito u Sirmijumu i njegovoj okolini, je iznenađujuće veliki.

Rimljani su verovatno zauzeli Sirmijum u vreme Tiberijevih ratova u Panoniji (13. do 9. veka pre nove ere), a za vreme flavijevske dinastije Sirmijum je dobio status kolonije (Colonia Flavia).

Iz istorijskih izvora se zna da su u periodu od I do III veka u Sirmijumu duže ili kraće boravili Domicijan, Marko Aurelije, Septimije Sever, Maksimin Tračanin, Klaudije II Gotski, Prob, Dioklecijan i neslavni uzurpatori Ingenije i Regalijan, kao i da su u gradu i njegovoj okolini rođeni ovi rimski carevi:

Trajan Decije (Gaj Mesije Kvint Trajan Decije)

Rođen oko 201. godine u Budaliji, u blizini Sirmijuma (današnji Martinci kod Sremske Mitrovice) bio je prvi rimski car ilirskog porekla. Visoke vojne položaje dobijao je na osnovu svojih uspeha u bitkama. Ratovao je protiv Gota koji su vršili upade preko Dunava kako bi pljačkali tadašnje pogranične rimske gradove, međutim među ovdašnjim stanovništvom najpoznatiji je po lokalnim mitovima za koje se smatra da se vezuju za njega.

Na primer, Vuk Karadžić je u svom "Rečniku" zabeležio jednu srpsku legenda o bogu (ili demonu) Trojanu (Trajanu), koja je zanimljiva zbog povezivanja Trojana sa Sremom. Deo ove legende kaže: "Na planini Ceru u okolini Šapca, u blizini Trojanovog grada, živeo je Trojan. Svake noći, išao je on u Srem kod kakve žene ili devojke"

Bio je poznat i kao progonitelj hrišćana, a vladao je od 249. do 251. godine. Postao je i prvi rimski car koji je ubijen u bici.

Hostilijan (Gaj Valens Hostilijan Mesije Kvint Avgust)

Rođen je oko 230. godine u Sirmijumu, u današnjoj Sremskoj Mitrovici. Bio je mlađi sin Trajana Decija, međutim vladao je samo par meseci pošto je mlad preminuo od kuge.

Klaudije Gotski (Marko Aurelije Valerije Klaudije Avgust)

Poznat po egzekuciji Svetog Valentina, Klaudije Gotski rođen je u Sirmijumu 10. maja 210. godine. Carstvom je vladao od 268. do 270. godine, kada je preminuo od kuge. Kao vojskovođa imao je veliki doprinos u borbama protiv Galskog Carstva, koje je uništeno za vreme cara Aurelijana, čime je okončana kriza III veka koja je pretila da uništi Rimsko carstvo.

Kvintil (Marko Aurelije Klaudije Kvintil Avgust)

Rođen je u Sirmijumu oko 212. godine i bio je rođeni brat Klaudija Gotskog. Nije ostalo mnogo istorijskih izvora koji daju podatke o ovom vladaru. Postao je car nakon bratovljeve smrti, ali se ne zna pouzdano da li su ga izabrali vojnici ili Senat. Na primer, Klaudijeve jedinice nisu znale da je Kvintil izabran za novog cara, ili su znale, ali ga nisu odobravale. Legije koje su pratile Klaudija u pohodima duž Dunava, za cara su izabrale Aurelijana, jer se smatra da ga je naslednikom smatrao i sam Klaudije Gotski.

Vladao je svega nekoliko meseci pre nego što je ubijen 270. godine, mada neki izvori navode da se, svestan da protiv Aurelijana nema šanse, sam ubio.

Aurelijan (Lucije Domicije)

Rođen u malom selu u neposrednoj blizini Sirmijuma 9. septembra 214. godine. Njegov otac bio je zakupac imanja uglednog veleposednika, a majka niža sveštenica Solovog kulta. Put do samog vrha i carske pozicije otpočeo je kao običan vojnik, međutim, njegova veština je brzo primećena, kao i sposobnosti koje pokazivao tokom bitaka. Interesantno je da se najviše istakao u bici kod današnjeg Niša 268. godine, kada je teška rimska konjica koju je predvodio najviše doprinela velikoj pobedi Rimljana protiv Gota. Posle te bitke počinje njegov uspon, a njegove kvalitete prepoznao je i sam tadašnji car Klaudije Gotski koji ga je navodno proglasio za svog naslednika.

Vladao je od 270. do 275. godine, kada ga je ubila Pretorijanska garda dok je bio na putu ka Maloj Aziji.

Prob (Marko Aurelije Prob Avgust)

Rođen je u Sirmijumu 19. avgusta 232. godine, a odrastao je na jednom seoskom imanju nedaleko od današnje Sremske Mitrovice. Kao sin vojnika i sam je imao veoma uspešnu vojnu karijeru. U vreme Aurelijanove vladavine imao je veoma visoke vojne položaje.

U veme kada je Aurelijan ubijen, Prob je bio zapovednik vojske u Egiptu i nije odmah proglašen za njegovog naslednika. Presto je, kao prelazno rešenje, preuzeo ostareli Tacit, a kada je i on ubijen 276. godine, Probu je pripala komanda na istočnim vojskama Carstva. Sve uticajniji, Prob započinje građanski rat sa Florijanom. Nakon pobede nad Florijanom, vojska ga je proglasila za cara, a nešto kasnije, ovu odluku prihvatio je i Senat.

Vladao je od 276. do 282. godine. Kao i Aurelijana, na kraju ga je ubila njegova sopstvena vojska.

Maksimijan (Marko Aurelije Valerije Maksimijan Herkulije Avgust)

Rođen blizu Sirmijuma oko 250. godine. Vladao je zajedno sa Dioklecijanom od 286. do 305. godine, kada je zajedno sa njim i abdicirao. Na presto se vratio 310. godine, ali ga je zbacio legitimni vladar Konstantin I, posle čega je Maksimijan izvršio samoubistvo.

Konstancije II (Flavije Julije Konstancije Avgust)

Rođen je u Sirmijumu 7. avgusta 317. godine, kao drugi sin Konstantina Velikog i Fauste. Vladao je sam od 350. do 360. godine, dok je pre toga, od 337. do 340. delio presto sa Konstantinom II i kasnije od 340. do 350. sa najmlađim bratom Konstansom.

Gracijan (Flavije Gracijan Avgust)

Rođen je u Sirmijumu 359. godine. Njegov otac bio je Valentijan I, od kog je Gracijan i dobio titulu avgusta. Nakon Valentijanove smrti, vojska je za cara Zapadnog rimskog carstva proglasila njegovog mlađeg polubrata Valentijana II. Gracijan se složio sa tom odlukom, čak je i pomagao bratu u osvajanjima, međutim veoma brzo je bilo jasno da sva moć leži u Gracijanovim rukama.

Bio je car od 375. do 383. godine, a u njegovo vreme hrišćanstvo je postalo dominantna vera u Carstvu. Pod Ambrozijevim uticajem, Gracijan je zabranio paganske kultove u Rimu i naredio je da se iz rimskog senata ukloni oltar boginje Pobede.

Tekst je objavljen u sklopu projekta koji je sufinansiran iz budžeta opštine Sremska Mitrovica. Stavovi izneti u podržanom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.