Na današnji dan, 9. maj: Osnovana tajna organizacija Ujedinjenje ili smrt, kasnije nazvana Crna ruka

Na današnji dan, 9. maja 1911. godine u Beogradu je osnovana tajna organizacija koja je kasnije nazvana Crna ruka.

Izvor: Foto: Wikimedia Commons

Članovi Crne ruke su bili upleteni u Majski prevrat 1903. godine, kada je prekinuta loza dinastije Obrenovića, a pružila je i podršku Mladoj Bosni u izvršenju atentata na Franca Ferdinanda.

Glavne tačke Ustava i Pravilnika organizacije "Ujedinjenje ili smrt" odnosno C. R. bile su:

• Čl. 1. U cilju ostvarenja narodnog ideala, ujedinjenja Srpstva, stvara se organizacija, čiji član može biti svaki Srbin, bez obzira na pol, veru, mesto rođenja, kao i svaki onaj, koji iskreno bude služio ovoj ideji.
• Čl. 2. Organizacija pretpostavlja revolucionu borbu kulturnoj, stoga joj je institucija apsolutno tajna za širi krug.
• Čl. 3. Organizacija nosi naziv "Ujedinjenje ili smrt".
• Čl. 4. Za ispunjenje ovoga zadatka, organizacija, prema karakteru svoga bića, utiče na sve službene faktore u Srbiji, kao Pijemontu, i na sve društvene slojeve i celokupni društveni život u njoj

Dalji članovi obuhvataju ove najbitnije odredbe: na vrhu organizacije stoji Vrhovna centralna uprava, čije su odluke punovažne za sve članove i koja ima pravo da raspolaže životima, smrću i imovinom svih svojih članova. Interesi organizacije stoje nad svima drugim interesima, i njeni članovi su dužni dostavljati organizaciji sve, što saznaju, bilo u svojoj službenoj funkciji, bilo kao privatni ljudi, a što se tiče organizacije. Vrhovna centralna uprava ima pravo izricanja smrtnih osuda, čije se izvršenje poverava najpouzdanijim njenim članovima ili agentima. Ni jedan član organizacije, pošto je već uveden u nju, ne može izaći iz nje, dokle god je živ, niti mu ko može uvažiti ostavku. Članovi, koji bi svojim izdajstvom naneli štete organizaciji, kažnjavaju se smrću.

Prvi članovi i potpisnici Ustava bili su:

• Apis (desno na naslovnoj fotografiji) sa drugovima
• Ilija Radivojević
• Bogdan Radenković
• Čedomilj A. Popović
• Velimir Vemić
• Ljubomir S. Jovanović
• Dragutin Dimitrijević Apis
• Vojislav Tankosić
• Ilija Jovanović Pčinjski
• Milan Vasić
• Milan Gr. Milovanović.

Sa ciljem da ostanu što tajnovitiji, članovi se nisu upisivali u spiskove po imenima, već po rednom broju. Članovi se među sobom kao takvi nisu poznavali, saobraćaj među njima vršio se samo preko naročito određenih ličnosti, i jedino Vrhovna centralna uprava je znala, ko su sve članovi organizacije.

Ipak, i ako ne poznaju celu organizaciju ni njeno ustrojstvo, svi članovi se obavezuju na bezuslovnu poslušnost i pokornost organizaciji; oni moraju slepo izvršivati sve naredbe i poneti čak i u grob tajne, koje se tiču organizacije.