Najstariji nalaz tumora jajnika sa zubima: Sahrana mlade žene otrkiva kako su se ljudi nekada borili sa ovim problemom?

08.11.2023 09:30

Najstariji nalaz teratome u jednoj staroegipatskoj grobnici mlade žene, otkriva kako su se nekada ljudi suočavali sa ovim problemom i pokušavali da ga reše.

Izvor: Shutterstock

Sigurno ste nekada čuli za slučaj da je neko imao teratomu. I sada se pitate šta je to: tumor - benigni ili maligni - građen od raznovrsnih tkiva poreklom iz embriona, koji je najčešće lokalizovan u polnim žlezdama. Drugim rečima, masu koja u sebi najčešće sadrži delove kose, zuba ili koštanog tkiva, a koja ukoliko pukne može da dovede do ozbiljne infekcije.

Danas je teratoma operativna i uspešno se odstranjuje, a i ultrazvučna dijagnostika umnogome olakšava detekciju uzroka problema. Ali nije uvek bilo tako. Kao dokaz je najnovije istraživanje arheologa u staroegipatskoj grobnici, gde je u karlici žene otkriven ostatak kalcifikovanog tumora na jajniku sa zubima. Ovo je tek peto otkriće te vrste.

Sahrana datovana u prvi milenijum pre naše ere

Na istočnoj obali reke Nil, među brojni arheološkim lokalitetima, nalazi se i Amarna. Izgrađena za vreme vladavine faraona Akhenatona, prepuna prelepih hramova, rezidencija, palata i grobova. Njena uloga je bila religijskog karaktera, kao centar posvećen bogu Atonu. Interesantno je da je tokom jedne decenije brojao između 20.000 i 50.000 ljudi, ali i da je vrlo brzo napušten, tačnije odmah nakon smrti spomenutog faraona.

Velika populacija je značila i da je te ljude trebalo negde sahraniti, pa su arheolozi otkrili i iskopali čak četiri velika groblja u blizini Amarne. Na jednom od njih oni su sada naišli na skelet žene stare između 18 i 21 godine, umotanu u prostirku od biljnih vlakana. Pored nje su se nalazili brojni prilozi, poput zlatnog prstena sa likom boga Bese, povezanog sa plodnošću i zaštitom.

Ono što ih je posebno iznenadilo jeste otkriće koštane mase u njenoj karlici veličine grozda u kojoj su bili prepoznatljivi zubi. Analizama je dokazano da je u pitanju drevni dokaz o teratoma jajnika, a naučnici sada razviju teoriju da je prsten možda imao neke veze sa ovim zdravstvenim problemom jer se nalazio na ruci koja je bila položena iznad levog jajnika.

U studiji objavljenoj u International Journal of Paleopathology, autori navode: "Ona je verovatno pokušavala da prizove Besa da je zaštiti od bola ili drugih simptoma, ili da joj pomogne u pokušajima da zatrudni i rodi dete."

U međuvremenu timovi sprovode detaljne bioantropološka istraživanja skeleta kako bi otkili najsitnije detalje o životu ove žene, ali i najavljuju detaljnu analizu srodstva među pokojnicima na grobljima Amarne i sahrana sa potencijalno "magično-medicinskim" predmetima u cilju rekonstrukcije ove prakse.