Tragovi mleka, sluzokoža, krvi ...: Šolja sa predstavom staroegipatskog božanstva krila tragove psihodličnog napitka

Šolja sa likom boga Bese je decenijama bila izložena u muzejskim vitrinama, ali naučnci su onda rešili da izvrše analize i otkriju njen sadržaj. Kada su rezultati stigli, usledilo je iznenađenje.

Jedna od njegovih najprepoznatljivijih karakteristika je da je to jedini staroegipatski bog koji je predstavljan frontalno, a nikada u profilu - kao ostala božanstva. Ali studiju koju je sproveo istraživački tim sa Univerziteta Južne Floride, u saradnji sa stručnjacima iz Milana i Trsta, otkriva neke njegove nove atribucije uz pomoć šolje iz 2. veka p.n.e.. 

Tragovi magičnog i blagotvornog napitka

Prema rezultatima nove studije, šolja koja je analizirana najsavremenijim metodama, sadržala je tragove psihoaktivnih jedinjenja koja uključuju fermentisano voće, ostatke biljke poznate kao Peganum harmala (gorska ruta, poznata po halucinogenim svojstvima), Nymphaea caerulea (plavi lokvanj, takođe poseduje psihoaktivne supstance), kao i razne druge tragove.

"Semenke [gorske rute] proizvode velike količine alkaloida harmina i harmalina, koji izazivaju halucinacije. Pošto je lik Besa bio poštovan kao zaštitnik-genije, moglo bi se pretpostaviti da se ispijanje napitaka iz ovih šoljica smatralo korisnim" , naveli su autori studije. I dodaju: "Kombinacijom ovih podataka, možemo zaključiti da su biljke Peganum harmala i Nymphaea caerulea namerno korišćene kao izvori psihoaktivnih supstanci u ritualne svrhe u ptolemejskom Egiptu."

Isto tako, istraživači sugerišu da ostaci u tragovima otkriveni tokom analize šolje, kao što su majčino mleko, sluzokože (oralne ili vaginalne) i krv, otkrivaju magijsku ili ritualnu svrhu, i da bi dodavanje biljaka možda služilo da napitak bude "pitkiji".

Autori studije pretpostavljaju da su "magične" sadržaje iz čaša u obliku Besa konzumirali pripadnici drevnog kulta koji se praktikovao u Ptolemejskom Egiptu (330-30. pne) čiji je protagonista bilo ovo božanstvo i da je njegova funkcija bila da vrši efikasnu "zaštitu od opasnosti, uz izbegavanje štete i sposobnost da se spreči zlo".

Zaključno, istraživači veruju da njihova studija nudi fascinantan uvid u verske prakse poslednjeg perioda egipatske istorije, iako je još dug put do razjašnjenja koju bi funkciju imao sadržaj ovog jedinstvenog napitka ili šta bi zaista moglo da bude njegovo magijsko-religiozno značenje.

Rezultati istraživanja su objavljeni na platformi Research Square.