Odakle su Avari došli u Panonsku niziju? DNK analize skeletnih ostataka vladajuće elite rešavaju staru zagonetku

Istraživače je dugi niz godina bunilo odakle su se u Panonsku niziju naselili jedni od najmoćnijih ratnika koje je Evropa videla u ranom srednjem veku.

Njihova dominacija, trajala je duže od 200 godina i u stručnoj literaturi se može naći i pod nazivom Avarski kaganat.

Međutim, istoričare je dugo bunilo odakle su tačno i kojim putem Avari došli do Evrope?

Nova studija predvođena Gidom Ruseonom sa Instituta Maks Plank, rešava ovu misteriju i govori o pohodu koji je trajao kraće nego što se prethodno mislilo. Kako bi precizno utvrdili puteve kojima su se kretali ovi nomadi, istraživači su odlučili da ispitaju genetski zapis 66 individua sa najvažnijih i najbogatijih grobnica u Karpatskom basenu iz vremena pre i tokom avarske invazije.

Rezultati sugerišu da je u pitanju bila evroazijska migracija, čija početna tačka se nalazila u udaljenom regionu istočnih delova centralne Azije.

Odakle je krenula migracija?

AVARI SU DANAS daleko manje poznati od drugih nomadskih naroda koji potiču iz azijskih stepa, Huna i Mongola. Prisustvo Avara u centralnoj i istočnoj Evropi između VI i VIII veka veoma je dobro dokumentovano u istorijskim spisima i arheološkom materijalu. Mnogi istraživači veruju da je jedan od razloga za ovo i taj što je njihovo poreklo do sada bilo nepoznato.

"U ovoj studiji smo na tragu rešenja zagonetke stare 1.400 godina: Ko je bila avarska elita koja je više od 200 godina vladala oblastima današnje Mađarske, Rumunije, Slovačke, Austrije, Hrvatske i Srbije?" pita se Johan Kraus sa Maks Plank Instituta za evolucionu antropologiju, koji je takođe bio uključen u studiju.

Avari za sobom nisu ostavili nikakve zapise, stoga većina pisanih podataka o njima potiče od franačkih i vizantijskih hroničara. Dodatne informacije su dobijene zahvaljujući arheološkim iskopavanjima i analizom artefakata. Na lokalitetima su pronađeni grobovi i brojni pokretni nalazi kao što su vrhovi strela i mačevi. Zajedno sa analizom drevne DNK, istraživački tim je sada po prvi put uspeo da popuni prazninu u istoriji Avarskog naroda.

Oni objašnjavaju kako stavljanjem genetskog rezultata u istorijski kontekst, mogu da suze potencijalne puteve kojima su se kretali. Stoga je sada jasno da je njihova seobe tekla izuzetno brzo i da su za svega nekoliko godina prešli više od 5.000 kilometara na putu od Mongolije do Kavkaza, da bi se tokom narednih 10 godina nastanili na teritoriji današnje Mađarske.

Istraživači su takođe uspeli da utvrde promene u njihovom genetskom zapisu do kojih je došlo tokom VII veka, kada je očigledno došlo do novog talasa migracija među Avarima. 

Za istraživače ovi rezultati su pre svega dokaz brze seobe Avara, dok genetska varijabilnost Karpatskog basena u ranom srednjem veku pruža nedvosmislene dokaze o migraciji koja se dogodila sa velike udaljenosti.