Otkrivena do sada najstarija mumija na svetu: Kako je izgledalo mumificiranje pre 8.000 godina?

Fotografije sa filma starog pedeset godina otkrivaju 8.000 godina stare znake mumifikacije - najraniji pronađeni dokaz na svetu.

Više desetina drevnih tela pronađeno je u portugalskoj dolini Sado tokom iskopavanja 1960-ih, a najmanje jedno od tih tela je mumificirano, verovatno da bi se olakšao transport pre sahrane, rekli su istraživači nakon analize snimaka.

Postoje znaci da su i druga tela sahranjena na tom mestu takođe bila mumificirana, što sugeriše da je ta praksa u tom periodu možda bila široko rasprostranjena u ovom regionu.

Složeni postupci mumifikacije korišćeni su u starom Egiptu pre više od 4.500 godina, a dokazi o mumificiranju pronađeni su i na drugim mestima u Evropi i datiraju iz oko 1000. godine pre nove ere. Ali novoidentifikovana mumija u Portugalu je najstarija ikada pronađena. Za oko 1.000 godina je starija od mumija otkrivenih u priobalnom regionu pustinje Atakama u Čileu.

Iako je mumifikacija relativno jednostavna u veoma suvim uslovima kao što je pustinja Atakama, za mumifikaciju u Evropi je mnogo teže naći jer mnogo vlažniji uslovi znače da mumificirana meka tkiva retko ostaju očuvana, rekla je Rita Pejroteo-Stjerna, bioarheolog sa Univerziteta Upsala u Švedskoj.

"Veoma je teško predstaviti, ali je moguće predstaviti ova zapažanja, uz kombinovane metode i eksperimentalni rad", rekla je ona za Live Science. Pejroteo-Stjerna je vodeći autor studije o otkriću koje jeobjavljeno ovog meseca u European Journal of Archaeology.

Nerazvijene fotografije

Dokazi o mumificiranju potiču iz nekoliko rolni fotografskog filma pronađenog među stvarima preminulog portugalskog arheologa Manuela Farinha dos Santosa, koji je umro 2001. godine.

Farinha dos Santos je radio na ljudskim ostacima iskopanim u dolini Sado ranih 1960-ih. Kada su istraživači tokom nove studije razvili film, otkrili su crno-bele fotografije 13 sahrana iz mezolita ili srednjeg kamenog doba.

Iako su se delovi dokumentacije i ručno crtane mape nalazišta čuvale u Nacionalnom arheološkom muzeju u Lisabonu, ove fotografije su ranije bile nepoznate. Sada su pružile arheolozima jedinstvenu priliku da prouče sahrane, rekla je Pejroteo-Stjerna.

Nakon što su koristili fotografije kako bi rekonstrisali grobnice na dve lokacije, naučnici su primetili da su kosti jednog skeleta "hipersavijene" – to jest da su ruke i noge savijene van prirodnih granica – što ukazuje da je telo bilo vezano, sada raspadnutim konopcima, koji su zategnuti nakon smrti pojedinca.

Takođe nije bilo znakova da se tlo drevnog groba pomeralo dok se meko tkivo tela raspadalo. Tim procesom se smanjuje zapremina tela, što dovodi do toga da okolni sediment ispunjava praznine koje su ostale - što sugeriše da nije bilo takvog razlaganja.

Ovi dokazi govore da je telo mumificirano nakon smrti; osoba je verovatno namerno isušena, a zatim "smanjena" zatezanjem kanapa, rekla je ona.

Forenzička mumifikacija

Procena drevnih sahrana takođe se oslanjala na nalaze eksperimenata raspadanja ljudi sprovedenih u Istraživačkoj ustanovi za forenzičku antropologiju na Teksaškom državnom univerzitetu, gde je jedan od istraživača studirao, rekla je Pejroteo-Stjerna.

Ti eksperimenti na nedavno otkrivenim leševima pokazali su koje korake su drevni ljudi verovatno preduzeli tokom procesa mumifikacije pojedinca u dolini Sado.

Izgleda kao da je mrtva osoba bila zavezana i verovatno postavljena na uzvišenu strukturu, poput neke izdignute platforme, kako bi se omogućilo da tečnosti iz tela ne dođu u kontakt sa njim, napisali su istraživači u studiji.

Takođe se činilo da je postupak mumifikacije uključivao upotrebu vatre za sušenje leša, a da su kanapi na telu tokom vremena postepeno zatezani, čime je povećavano savijanje udova, napisali su istraživači.

Dokazi obično pokazuju da su drevni skeleti otkriveni u istoj grobnici ili na istom lokalitetu, tretirani na isti način. To nije slučaj u dolini Sado, rekla je Pejroteo-Stjerna.

Naučnici pretpostavljaju da su mrtvi donošeni sa druge lokacije u dolinu Sado kako bi tu bili sahranjeni. Istraživači sugerišu da su tela iz tog razloga morala da budu lakša i manja, kako bi ih lakše transportovali.

Arheolog Majkl Parker Pirson sa Univerzitetskog koledža u Londonu, koji nije bio deo istraživačkog tima u dolini Sado, rekao je da je njegov tim razvio ove tehnike za identifikaciju mumifikacije kod praistorijskih skeleta pre skoro 20 godina: "Veoma je uzbudljivo videti primenu ove prakse negde drugde u Evropi", rekao je on.