Skriveno u liticama, drevno naselje koje je i umetničko delo i dokaz o životu jedne izgubljene civilizacije, opstalo je vekovima.
Dok su meksičko-španski misionari i istraživači Fransisko Atanasio Domingez i Silvestre Velez de Eskalante tragali za putem koji vodi od Santa Fea do Kalifornije, 1776. godine, spazili su visoravan koju su nazvali Mesa Verde („zelena ploča“), zbog drveća koje ju je pokrivalo.
Ipak, nisu se približili dovoljno da bi ugledali pravo blago ovog mesta: drevno kameno naselje.
Pročitajte:Arheolozi otkrili najstarije dokaze o ratu pronađene do danas
U ovom regionu dugo su živeli Juti, kojima je 1868. godine sporazumom priznata vlast nad delom Kolorada, ali im je pet godina kasnije predat samo deo zemlje na jugozapadu Kolorada. Veći deo Mesa Verde nalazi se upravo na ovoj zemlji. Juti su zime provodili u toplim i dubokim kanjonima, gde su pronašli i svetilište, ali u drevnom naselju u litici nisu živeli jer su verovali da je reč o svetom mestu predaka.
Prva fotografija Mesa Verdea nastala je 1874. godine, kada je Džon Mos, jedan od ljudi koji su tragali za zlatom tokom „zlatne groznice“, s poznatim fotografom Vilijamom Henrijem Džeksonom ovekovečio prizor kojem se i danas dive arheolozi iz celog sveta.
Oni su utvrdili da je ova visoravan bila naseljena još oko 9500. godine pre naše ere, kada su Paleoindijanci pratili svoja krda divljači i spavali pored obližnjih reka i potoka.
Pogledajte: Da li je ovo arheološko otkriće godine?
Međutim, misteriozna naselja (pueblo) izgrađena su u našoj eri. Arheolozi smatraju da se između 1130. i 1180. godine, tokom teške suše u mnogim delovima basena San Huan, dogodila velika migracija u okviru koje je veliki broj ljudi stigao u Mesa Verde. Tada je ova sredina doživela najveći procvat, ali se prvi pueblo pojavio u liticama vekovima ranije, najverovatnije nešto posle 650. godine.
Do 850. godine je polovina Anasaza koji su živeli u ovom kraju stanovala u ovim naseljima, a populacija je rasla sve brže. Vrlo brzo je prosečan broj stanovnika po domaćinstvu porastao s od jednog do troje na petnaestoro do dvadesetoro ljudi, a stanovnici Mesa Verdea sve su manje zavisili od lova i polunomadi su počeli da se oslanjaju na uzgajanje kukuruza.
Pročitajte: Zašto su Anasazi uzgajali ćurke ako ih nisu jeli?
O kulturi Anasaza se još uvek ne zna dovoljno. Ono što je sigurno jeste da oni sebe nisu nazivali ovim imenom, već su ih Anasazima nazivali Navaho Indijanci. Danas je opšteprihvaćeno mišljenje da „Anasaz“ znači „drevni narod“, ali je ona na jeziku naroda Navaho označavala drevnog neprijatelja. Istraživanja su pokazala da je Mesa Verde napušten pre početka 15. veka, kao i da se čini da je kultura ovog naroda imala dva razdoblja, na šta ukazuju stilovi gradnje. Iako je ostalo mnogo toga što bismo o njima mogli da saznamo, jedno je sigurno: oni su iza sebe ostavili dragocen dokaz o slavnoj prošlosti, iz kog ćemo učiti još dugo...
