Gotovo da je cela ova država jedno ogromno arheološko nalazište, što i ne čudi ako uzmemo u obzir da je ova balkanska zemlja, kako je često nazivaju, <i> kolevka civilizacije </i>. Zato je teško izdvojiti samo jedan lokalitet, ali je najvažnije pomenuti <b> Delfi</b> , koji je smatran centrom sveta u doba stare Grčke, zatim <b> Knosos </b>, pravi dragulj koji čuva tajne bronzanog doba i minojske civilizacije, <b> Akropolj </b> , čuveno svetilište podignuto u čast Atini, i <b> Olimpiju </b> na Peloponezu. <i> Foto: Profimedia </i>
Ova rimska arena sagrađena je između 100. i 200. godine pre nove ere, a u njoj su održavane gladijatorske borbe u kojima su uživali tadašnji stanovnici današnje teritorije Hrvatske. Ovaj amfitatear je jedan od najočuvanijih primera jedinstvene rimske arhitekture na ovom tlu i, svakako, najveća sačuvana građevina iz doba Rimskog carstva. <i> Foto: Profimedia </i>
Na putu careva ne treba zaobići <b> Sirmijum </b> , sagrađen u I veku nove ere na obali Save, grad koji je bio jedna od četiri prestonice Rimskog carstva. U njegovoj okolini je rođeno čak deset rimskih imperatora, a mogao je da se pohvali brojnim putevima, akvaduktima, teatrima i tvrđavama, što ga čini neprocenljivim blagom. Kada izađete iz Panonije, krenite put Požarevca, u čijoj ćete blizini pronaći <b> Viminacijum </b> , rimski grad i vojni logor koji je bio na vrhuncu moći između IV i I veka pre naše ere. U njemu je kovan novac, a njegovi građani smatrani su državljanima Rimskog carstva. Odatle produžite do Gamzigrada, u blizini Zaječara i <b> Feliks Romulijane </b> , predivne palate cara Galerija Valerija Maksimilijana, koji ju je sagradio na prelazu s III na IV vek i nazvao po svojoj majci Romuli. Zbog svoje velelepnosti, ova palata našla se na Uneskovoj listi svetske kulturne baštine. <i> Foto: Profimedia </i>
Najpoznatije arheološko nalazište Makedonije nalazi se na ušću Crne reke u Vardar, a nekada je ovo mesto bilo važan trgovački centar, cenjen zbog svog izanrednog strateškog položaja. Prvobitno je pripadao Pajoniji, a grad se u pisanim izvorima prvi put pojavljuje u jednom pisu iz 197. godine pre nove ere. Ovo nalazište je prvi put temeljno istraženo dvadesetih i tridesetih godina XX veka, kada su arheolozi Muzeja u Beogradu u njemu pronašli zgrade raznih institucija i privatne kuće, teatar iz III veka, verske predmete itd. <i> Foto: Profimedia </i>
Drevni grčki grad koji se nalazio na obali reke Aus osnovali su 588. godine pre naše ere kolonisti s Krfa i iz Korinta. Veliki deo nalazišta do danas je ostao misterija, ali su u njemu pronađeni brojni predmeti koji svedoče o slavnoj prošlosti ove teritorije: svetilište, odlično očuvanu bistu rimskog vojnika, statue itd. <i> Foto: Profimedia </i>
Na istoku ove zemlje, u okviru Šumenske oblasti, nalazi grad koji je bio prestonica prvog Bugarskog carstva (893-972. godine) i jedan od najznačajnijih gradova jugoistočne Evrope. Imao je razvijenu ekonomiju i arhitekturu čiji su tragovi danas među najvećim arheološkim blagima Balkana – tzv. Okruglu crkvu, Kraljevsku palatu itd. <i> Foto: Wikimedia Commons </i>
Ovo nalazište iz doba paleolita nalazi se u blizini Nikšića, blizu granice Crne Gore s Bosnog i Hercegovinom. Kako stručnjaci smatraju, čuvena pećina otkrivena 1954. Godine pruža odličan uvid u razvoj paleolitskih kultura na ovim prostorima, a bila je naseljena i u doba mezolita, neolita i kamenog doba. Najstariji kameni artefakti u njoj stari su oko 180.000 godina, a dokazi o životu pračoveka u njoj potiču od pre čak 100.000 godina, a smatra se da se doseljavanje odvijalo po etapama, kao i da su se stanovnici Crvene stijene bavili lovom, ribolovom i živeli polunomadskim životom. Međutim, dokazi za to su pronađeni samo u plićim slojevima pećine dok su u dubljim otkriveni tragovi pećinskog medveda. <i> Foto: Profimedia </i>
